Kultura

Nar?d bia?oruski w ci?gu stuleci (jego pisana historia liczy przecie? powy?ej dziesi?ciu wiek?w) tworzy? samoistn? kultur?, kt?ra wesz?a do s?owia?skiej oraz og?lnoludzkiej przestrzeni kulturowej. Tutaj zawsze dawa? zna? o sobie proces wsp??dzia?ania kultur jako wynik po?o?enia kraju na pograniczu kulturowym – na pograniczu Wschodu i Zachodu, je?li traktowa? te poj?cia w szerokim sensie kulturologicznym i historycznym. Miejscowe tradycje, ??cz?c z tymi pr?dami, wzbogaca?y kultur? tradycyjn? oraz sprzyja?y rozwojowi nowych kierunk?w.

Ta owocna synteza w spos?b najbardziej wyrazisty znalaz?a swoj? realizacj? w architekturze, rze?bie oraz malarstwie. W X – XIII w.w. Bia?oru?, b?d?c cz??ci? „imperium Rurykowicz?w”, sta?a si? jednym z centr?w stuki staroruskiej. Historia w?asnej architektury bia?oruskiej, kt?ra na sw?j spos?b po??czy?a zar?wno artystyczne do?wiadczenie Rusi Kijowskiej, jak i Europy Zachodniej, zaczyna si? od XIII wieku. Bia?orusk? architektur? ?redniowieczn? reprezentowana jest, przede wszystkim, w budowlach obronnych. Miasta tego czasu zwykle by?y lokalizowane dooko?a lub w pobli?u ufortyfikowanego zamku. Zachowa?a si? fortyfikacyjna wie?a w Kamie?cu, monumentalne zamki w Krzewie (XIII – XIV ww.), Lidzie (XIV w.), Nowogr?dku (XIV – XVI ww.), Grodnie (XIV – XVIII ww.), Mirze, Nie?wie?u (XVI – XVIII ww.). W XVI – XVII ww. powstaj? specjalne typy ko?cio??w obronnych (Murowanka, Synkowicze) i dom?w-twierdzy (Gajciuniszki).

W XVI – XVIII ww. w architekturze bia?oruskiej mocno rozwija si? sztuka barokowa, kt?ra pozostawi?a tutaj najbardziej g??boki ?lad. Szerzycielami tego stylu zosta?y r??ne zakony katolickie. Najlepszymi zabytkami barokowymi s? ko?cio?y w Nie?wie?u, Grodnie, G?ubokim, Sob?r Sofijski w Po?ocku, za?o?ony jeszcze w XI wieku jako ?wi?tynia prawos?awna i przebudowany w po?owie XVIII wieku na ?wi?tyni? unick?.

W ko?cu XVIII w. barok zmienia si? klasycyzmem, potem reminiscencjami ze styl?w historycznych. Architektura tego czasu reprezentowana jest wielk? ilo?ci? pomnik?w – pa?ac?w, kompleks?w pa?acowych, zabudowa? kultowych, dom?w mieszkalnych i budowli przemys?owych.

Wybitni bia?oruscy my?liciele, krzewiciele o?wiaty, literaci, arty?ci, kompozytorzy, dzia?acze socjalni, polityczni, religijni w r?wnym stopniu nale?? do historii i kultury kilku narod?w. To s? Szymon Budny, Meletij Smotricki, Simeon Po?ocki, Georgi Konisski, Tadeusz Ko?ciuszko, Adam Mickiewicz, Stanis?aw Moniuszko, Ignacy Domejko, Micha? Kleofas Ogi?ski, W?adys?aw Syrokomla, Mark Szaga? i wielu, wielu innych.

W?a?nie te kwesti? om?wimy w rozdziel?, reprezentuj?cym kulturowo-historyczne osobliwo?ci kraju.